道德经 - Rozdział 1 - tłumaczenie na język Polski

10 listopada 2020

Poniżej przedstawiam moje tłumaczenie pierwszego rozdziału Daodejing. Tłumaczę je sam, bo nie podobały mi się tłumaczenia innych ludzi, a poza tym nie o to w życiu chodzi, żeby czytać cudze tłumaczenia. Raczej podoba mi się to co napisałem, wydaje mi się w miarę spójne i sensowne (być może nagiąłem tekst do swojej interpretacji?). Dużo pomogła zmiana kilku przecinków – znaczenie paru dziwnych zdań się dzięki temu wyklarowało.

道德经

一

Jeden

道可道，非常道；

Każda moralna nauka, którą da się wyrazić słowami, straci kiedyś swoją aktualność.

Nie da się stworzyć poradnika moralnego, który byłby stale aktualny we wciąż zmieniającym się świecie. „Nie zabijaj” będzie zwykle trafne, ale czasem jednak trzeba kogoś zabić, chociażby na wojnie.

Autor rozpoczyna książkę od tego zdania, bo właśnie próbuje napisać poradnik moralny, który ma być aktualny stale, albo chociaż przez dłuższy czas.

名可名，非常名。

Każda idea, sformułowana przez ludzi, doznaje w końcu jakichś przekształceń.

Żadna filozofia nie pozostanie niezmienna. N.p. idealizm znaczył wiele rzeczy w historii filozofii i ciągle tracił lub nabywał nowe elementy (i. platoński, i. empiryczny, i. poznawczy).

To zdanie to jest taki przypis do tego dzieła, żeby nie skupiać się za bardzo na napisanych tutaj regułach, bo na pewno się w końcu zdezaktualizują i trzeba je będzie zmienić.

无，名天地之始，

Fundament Wszechświata nazywamy Niebytem.

Wszechświat składa się głównie z pustej przestrzeni w czasie. Materia występuje w śladowych ilościach.

有，名万物之母。

Źródło Wszechrzeczy nazywamy Bytem.

Istnienie to podstawowa cecha wszystkich rzeczy materialnych.

故常无，欲以观其妙；

A zatem, kontemplując wieczny Niebyt, dostrzeżesz jego cudowność.

Myślenie o ogromie kosmosu wprowadza nas w zachwyt.

常有，欲以观其徼。

Kontemplując wieczny Byt, dostrzeżesz jego bezkres.

Istnienie nie ma granic – nigdy nie zbadamy wszystkich zwierząt, wszystkich planet, wszystkich ludzi – nie da się.

此两者，同出而异名，

Byt i Niebyt pochodzą z jednego źródła, choć różnią się nazwą.

Autor wskazuje na Absolut, który zrodził zarówno Istnienie jak i Nieistnienie. Podkreśla też, że Istnienie i Nieistnienie są ze sobą nierozerwalnie związane – nie są to odrębne zjawiska.

同谓之玄，玄之又玄，众妙之门。

Razem tworzą największą tajemnicę – Mistyczny Absolut – wrota do nieskończonych cudowności.

Byt i Niebyt to wrota do cudowności jaką jest nasz świat.

Przyznaję, że moje tłumaczenie tego wersu jest trochę niefortunne, ale mam wrażenie, że autor też nie wie jak to napisać. Próbuje przecież wymyślić jakieś imię/ nazwę dla boga/ absolutu/ zasady wszechświata i kombinuje coś ze słowem 玄 (xuan ~ czyt. śłen), które znaczy głęboki/ magiczny/ mistyczny/ cudowny.

To, czym lub kim jest Pierwszy Poruszyciel jest przecież wielką, głęboką, magiczną, mistyczną, cudowną, absolutną tajemnicą tajemnic. Czyż nie?

dd