25 października 2020
Klasyczna chińska poezja wydała na świat gatunek zwany 五言绝句 – po polsku pięciozgłoskowy tetrastych. Chińska nazwa jest znacznie bardziej wdzięczna, a wiersze te zresztą znacznie lepiej brzmią po chińsku.
Wiersz składa się z czterech wersów, każdy z nich z pięciu sylab. Rymy były też określane, ale czytanie znaków się zmieniło, więc teraz trudno się ich doszukać.
Nie znalazłem dotąd tłumaczeń, które by mi się spodobały (przyznam zresztą, że nie szukałem zbyt dokładnie). Poniżej przedstawiam więc moje własne próby przekładu. Starałem się zachować odpowiednią liczbę sylab w wersie, gdzieniegdzie wsadziłem jakieś rymy. Tłumaczenie ostateczne poprzedza chiński oryginał, analiza poszczególnych znaków oraz tłumaczenie robocze, bez zachowania oryginalnej struktury.
Krótka uwaga, chiński znak nie oznacza konkretnie jakiejś rzeczy, ale raczej odnosi się bezpośrednio do jej centralnej idei w platońskim rozumieniu. Np. 林 – las, nie będzie oznaczał lasu w liczbie pojedynczej, rodzaju męskim, w mianowniku, w rzeczowniku, ale coś bardziej ogólnego, jak np. lesistość, zalesienie, lasować*, leśny, leśność*, lasek, etc.
鹿柴
空山不见人
但闻人语响
返景入深林
复照青苔上
Wybrane znaczenie znaków:
鹿 - jeleń, w sumie jakiekolwiek jeleniowate, może być łoś, może być renifer
柴 - ostoja, matecznik
空 - pusty
山 - góra
不 - nie
见 - widzieć
人 - człowiek
但 - ale
闻 - słyszeć
语 - mowa
响 - brzmieć
返 - odbijać
景 - blask słońca
入 - wchodzić, wnikać
深 - gęsty, głęboki
林 - las
复 - znów
照 - oświetlać
青 - zielony (albo niebieski, ten znak opisuje osobliwe z naszego punktu widzenia spektrum świetlne)
苔 - mech
上 - na
Ostoja jeleni
Góry są puste, nie widać nikogo
lecz słychać brzmienie ludzkiego głosu
Blask słońca wnika w gęstą puszczę
pokrywa zielony płat mchu
Wersja 1.
Wśród gór ludzi brak
lecz głos ludzki brzmi
Gdy blask wnika w gąszcz
Na mchu zieleń lśni
Wersja 2.
Z gór znikł wszelki duch
Lecz ktoś krzyczy w głos
W gąszcz wpadł słońca blask
Na mchu błękit ros
Wersja 3.
Czyjś głos pośród gór
brzmiał, lecz człowiek znikł
Żar wpełzł w gęsty bór
Mchu puch pokrył w mig
Czyjś głos pośród gór
brzmiał, lecz człowiek znikł (zbiegł, zwiał)
Żar (snop, błysk, blask) wpełzł (wnikł, wpadł, zlał, skrzył, skrył) w gęsty bór
Mchu puch pokrył (zalśnił) w mig
Wersja 3. ma wiele alternatywnych opcji, ale ta pierwsza wydaje mi się najlepsza. Kolejne wiersze być może dodam wkrótce, są w trakcie przygotowania.
dd
Comentários